شيطان كيست؟
نمی دانم آيا تا کنون شرايطی برای شما پيش آمده است که انتخاب خوب از بد،راه صواب از نا صواب، برايتان مشکل باشد؟ آيا شرايط ارتکاب گناه ومعصيت برای شما فراهم شده است و به اصطلاح مقتضی برای گناه موجود ومانع نيز مفقود بوده و در اين شرايط وسوسه های درونی ، شما را با کبری وصغرا های منطقی ودهها برهان به ظاهر قاطع ،به ارتکاب گناه مورد نظر ،مجاب وراضی نموده باشد ؟ در شرايطی که شما به قبح گناه وناشايست بودن آن ، واقف بوده ايد وبه رغم عقل سليم وفطرت خود ، تن بدان داده و دچار نافرمانی شده ايد. طبعا پاسخ همه ما به اين سوال مثبت خواهد بود وما با نداشتن ملکه عصمت ، کم وبيش در گرداب های سهمگين وسوسه های شيطانی قرار گرفته و بارها به دام جنود ابليس ، گرفتار آمده ايم. اما پرسش اينجا است که چه عامل يا عواملی باعث شده تا با علم به قبح گناه به ويژه برای اولين بار ، در دام شيطان افتاده وبه گناه ، دل وجان خويش را آلوده سازيم ؟ تلاش ما در اين يادداشت، اين خواهد بود تا بتوانيم از متن احاديث و آيات قران کريم و تفاسير و نيز سخنان بزرگان دين ، پاسخی هر چند مختصر برای اين پرسش يافته، تقديمتان نماييم.
عجالتا برای ورود به بحث ، بايد به وجود مخلوق يا موجودی مرموز و نامرئی به نام شيطان اشاره نماييم که براساس فرموده قران کريم، به عزت خداوند سوگند ياد کرده است که همه انسانها از نسل حضرت آدم ابو البشر (عليه السلام ) را اغوا و گمراه نمايد. در اين يادداشت به مباحثی از قبيل آيات ورواياتی در باره شيطان ، چگونگی فريب دادن و اصولا ابزار کار شيطان ، مصاديق و واقعيتها يی از فريب خوردن انسان ها از شيطان و يا مقاومت گروهی ديگر در برابر شيطان و توضيحاتي در باره ماهيت شيطان تقديم خواهد گرديد.
براي ورود به بحث بايد به پرسش های زير پاسخ دهيم :
ــ شيطان کيست و نام های ديگر او چيست ؟
ــ آيا شيطان ديده می شود ؟
ــ چرا شيطان با انسان دشمنی دارد و چگونه انسانها را فريب ميدهد؟
هرچند شرايط گناهان کوچک و بزرگ هر روز برای همه فراهم است و در بسياری از مواقع ، انسان آلوده به گناه ميشود، اما برخی از گناهان ، گاهی در نظر انسان ، قبح خيلی زيادی دارد و انسان را پيش از ارتکاب آنها، دقايقی و بلکه ساعات و روز هايی به خود مشغول نموده و انسان را آنگاه بر سر دوراهی قرار می دهد؛ دقيقا مانند اولين فريب کاری ابليس در مورد حضرت آدم وحوا در بهشت که داستان آنها را در فرصت های آينده بيان خواهيم نمود و نيز در مورد گناهان خيلی بزرگ مانند کشتن انسان بی گناهی به ويژه برای اولين بار که فرد مجرم در ميان دو راهی عجيبی قرار می گيرد؛ مانند داستان توبه حربن يزيد رياحی در روز عاشورا که ديده شد ايشان، با همه شجاعتی که داشت ، برخود می لرزيد و شديداً در انديشه بود.
بر اساس آنچه از آيات قران کريم و روايات و آثار بزرگان دين استفاده می شود؛ شيطان يکی از فرشتگان درگاه خداوند نبوده است و بلکه يکی از جنيان بوده که پيش از آفرينش انسان، آفريده شده است و بر اساس روايات، وی هفتاد هزار سال عبادت خداوند، نموده است و در بهشت زندگی می کرده و در صف ملائکه قرار گرفته است و سؤالی که اينجا مطرح می شود اين است که بهشت آدم و حوا که در قرآن آمده، کجا بوده است؟ پاسخ، اين است که بر اساس نظر علما و مفسران بزرگ قرآن کريم از جمله مرحوم علامه طباطبايی، اين بهشت در دنيا و در آسمان بوده است و بهشت آخرت نبوده زيرا بهشت آخرت، خلد و جاويدان است و اگر کسی داخل آن شود؛ ديگر رانده و اخراج نمی شود. همچنين نظر برخی ديگر از مفسران نيز اين است که آن بهشت در يکی از کرات آسمانی نبوده و بلکه در يکی از باغ های سرسبز و خرم دنيا بوده است و از اين رو شيطان هم می توانسته به آن جا برود پس از اينکه از آن رانده شده است و منظور از هبوط و فرود آمدن آدم از بهشت به زمين، فرود مقامی می باشد.
يكي از مناسك حج سـنگ زدن به سنگ شيـطان يا رمی جمرات است و حجاج خانه خدا پس از وقوف در عرفات در روز نهم ذی حجه ( روز عرفه ) و وقوف در مزدلفه يا مشعر الحرام در شب عيد قربان و پس از باز گشت از مشعر الحرام در صبح روز عيد قربان به منی و استقرار در چادرهای خود، اولين عمل منی يعنی رمی جمرات را آغـاز می کنند . در روز عيـد قربان فقط رمی جمره عقبه يا جمره بزرگ واجب است و رمی روز های يازدهم و دوازدهم به هر سه جمره واجب می باشد. در زبان عاميانه به رمی جمرات، سنگ شيطان می گويند و هر چند اين عمل يک واجب الهی است، اما اين عمل سمبلی از رمی شيطان و طرد اين موجود لعنت شده و دوری از وی می باشد.برخی از اعمال و واجبات حج يادگار حضرت ابراهيم خليل و همسر و فرزندش اسماعيل(عليهم السلام) است از جمله سعی بين صفا ومروه وقربانی کردن و نيز رمی جمرات. زمانی که اسماعيل تنها فرزند ابراهيم خليـــل به دوران جوانی رسيد، آن حضرت در خواب مآمور ذبح کردن فرزنش اسماعيل شد و اسماعيل نيز ضمن انقياد امر خداوند از پدر خواست هر چه زودتر امر خدا را عملی کند واو از صبر کنندگان خواهد بود. حضرت ابراهيم فرزندش را به منی برای قربانی آورد اما شيطان که قسم خورده، بنی آدم را فريب دهد، آمد وسوسه نمايد و به آن حضرت گفت تو به خاطر يک خواب می خواهی فرزندت و پاره تنت را قربانی کنی ؟ و اينجا بود که ابراهيم سنگی به طرف شيطان پرتاب کرد ، اما شيطان اين بار سراغ خود اسماعيل آمد و وسوسه نمود و اظهار داشت پدرت پير شده وقوای فکری وی تحليل رفته و با يک خواب می خواهد تو را قربانی کند و اسماعيل نيز سنگی به جانب او انداخت.ابليس برای بار سوم نزد حضرت هاجر آمد و وسوسه کرد اما هاجر نيز فرمود اسمعيل من فدای امر خداوند و سنگی به جانب او پرتاب کرد وهنگامی که ابراهيم در ذبح فرزندش نا کام شد ، از جانب خداوند گوسفندی توسط جبراييل امين فرستاده شد وآن گوسفند فديه اسماعيل گرديد واز زمان وجوب وتشريع حج در اســلام تا روز قيــامت بايد حجاج رمی جمــرات نموده وسپس قربانی کنند. از خداوند می خواهيم شر شيطان رجيم را در تمام حالات از ما دفع نمايد وتوفيق درک فضايل اخلاقی به همه ما بدهد. آمين
ادامه دارد ...
حديث جالبی از امام صادق (عليه السلام )
امام صادق فرمودند :ابليس چهار بارشيون کرد . نخستين بار روزی بود که به او لعنت شد وديگر زمانی که به زمين فرود آمد وديگر وقتی که محمد (صلی الله عليه وآله ) پس از مدتی که پيامبر نيامده بود به پيامبری مبعوث شدند وديگر زمانی که سوره فاتحه نازل شد واو دو بار شاد شد ؛ زمانی که آدم از آن درخت خورد وزمانی که او از بهشت فرود آمد .
(خصال مرحوم شيخ صدوق)
(جلد ۱ باب خصلت های چهارگانه)
يک حديث زيبا و شنيدنی
حضرت امير المؤ منين علی (عليه السلام) فرمودند:
خداوند به حضرت موسی (عليه السلام) فرمود : ای موسی! وصيت مرا به چهار چيز در باره خود حفظ کن : اول اينکه مادامی که گناهان خود را آمرزيده نديدی به عيب جويی از ديگران مشغول مباش ، دوم اينکه مادامی که خزانه های مرا پايان يافته نديدی غم روزی مخور ، سوم اينکه مادامی که پادشاهی مرا زوال يافته نديدی به کسی جز من اميد وار مباش، چهارم اينکه مادامی که شيطان را مرده نيافتی از مکر او ايمن مباش.
( خصال شيخ صدوق (قدس سره)
( جلد ۱ باب خصلتها ی چهار گانه)
تبادل
لینک هوشمند
